آیا کشتار میانمار نسل‌کُشی است؟
آیا کشتار میانمار نسل‌کُشی است؟
جامعه‌ی مسلمانان منطقه‌ی روهینگیا، طبق تعریفی که از گروه مذهبی وجود دارد، مصداق قطعی یک گروه مذهبی هستند و تنها به دلیل برخورداری از این ویژگی، یعنی مسلمان بودن، مورد هجمه‌ی بوداییان افراطی قرار گرفته‌اند.
سه شنبه ۱۷ مرداد ۱۳۹۱ ساعت ۱۱:۲۹
کد مطلب: 883
به استناد ماده ی ۲ کنوانسیون ۱۹۴۸، موضوع کشتار مسلمانان میانمار، مصداق بارز نسل کُشی است.
سید اسماعیل یاسینی؛ موج جدید کشتار و آواره سازی مسلمانان منطقه ی «روهینگیا» (آراکان) از زمانی آغاز شد که بوداییان افراطی قوم «ماگ» به بهانه ی کشته شدن یکی از بودایی ها به دست یک مسلمان در یک نزاع، با هجوم به مناطق مسلمان نشین به کشتار مسلمانان پرداختند. بودایی های افراطی که از حمایت دولت میانمار نیز برخوردار بودند، بسیاری از مسلمانان را کشتند و شمار زیادی از آن ها را نیز آواره کردند. آمار مختلف و بعضاً متناقضی از تعداد کشته شدگان مخابره شده است. اعدادی نظیر ۲۰ هزار نفر تا ۵۰ هزار نفر و یا حتی بیشتر در رسانه ها منتشر شده است.

بنابر گزارش سازمان ملل، در موج اخیر حملات برضد مسلمانان، بیش از ۹۰ هزار نفر از مسلمانان آواره شده اند. روزنامه ی انگلیسی «ساندی تایمز» در گزارشی به جنایت های هولناک برضد مسلمانان، از جمله کشتار مردان و تعرض به زنان در منطقه ی روهینگیا اشاره می کند.[۱] در این میان، دولت و ارتش میانمار، با سکوت خود، نوعی همکاری با بوداییان افراطی را در پیش گرفته اند. مدعیان حقوق بشر، از جمله خانم «آنگ
” اینکه تعداد کشته شدگان در منطقه‌ی روهینگیا دقیقاً چه میزان است، در تحقق جنایت نسل‌زدایی تأثیری ندارد. زیرا بر اساس ماده‌ی (6) اساسنامه‌ی دیوان بین‌المللی کیفری، «تفاوتی نمی‌کند که تعداد قربانیان نسل‌زدایی یک نفر یا بیشتر باشد، کافی‌ست این افراد به یک گروه ملی، قومی، نژادی یا مذهبی خاص تعلق داشته و مرتکب، قصد نابودی کلی یا جزئی گروه مورد نظر را به دلیل برخورداری از این ویژگی‌ها داشته باشد.» “
سان سوچی» که برنده ی جایزه ی صلح نوبل نیز شده و به دعوت دولت آمریکا به این کشور سفر و مورد تحسین دولت مردان آمریکایی قرار گرفته است، در قبال این جنایت بزرگ سکوت پیشه کرده اند.

جنایت نسل کشی در حقوق بین الملل کیفری

جنایت نسل زدایی یا نسل کشی[۲] در ردیف جنایت های خاص بین المللی طبقه بندی می شود که می بایست به موجب حقوق بین الملل کیفری مورد تعقیب و مجازات قرار گیرد. ممنوعیت ارتکاب جنایت نسل زدایی، بنابر تصریح کنوانسیون ۱۹۴۸ جلوگیری و مجازات نسل زدایی، هم اکنون به بخشی از حقوق بین الملل عرفی تبدیل شده و قاعده ای آمره محسوب می شود. ماده ی (۲) کنوانسیون اخیر، نسل زدایی را این گونه تعریف می نماید: نسل زدایی عبارت است از ازتکاب هر یک از اعمال مشروحه زیر، علیه یک گروه ملی، قومی، نژادی یا مذهبی که با قصد نابود کردن کلی یا جزئی آن ها به دلیل دارا بودن این اوصاف صورت می گیرد:

الف) کشتار اعضای یک گروه؛

ب) ایراد آسیب جسمی یا روانی جدّی به اعضای یک گروه؛

ج) قرار دادن عمدی یک گروه در معرض شرایط نامساعد زندگی، به انتظار نابودی فیزیکی کلی یا جزئی آن گروه؛

د) تحمیل تدابیری به قصد جلوگیری از زاد و ولد یک گروه؛

هـ) انتقال اجباری کودکان یک گروه به گروه دیگر. [۳]

در تعریف گروه مذهبی، می توان گفت، گروه مذهبی به گروهی اطلاق می شود که اعضای آن دارای مذهب، فرقه یا آداب نیایش یکسان یا باورهای مشترکی باشند. [۴] ماهیت این جنایت هولناک را می توان در نظریه ی مشورتی دیوان بین المللی دادگستری (ICJ) در مورد اعمال حق شرط بر کنوانسیون جلوگیری و مجازات نسل زدایی، به روشنی مشاهده کرد.

«نسل زدایی بر طبق حقوق بین الملل، جنایتی است که مستلزم انکار حق موجودیت کل گروه های بشری است، جنایتی که وجدان بشر را جریحه دار ساخته و در عین حال که خسارات فراوانی به بشریت وارد می آورد، مغایر با قواعد اخلاقی و روح حاکم بر ملل متحد است.» [۵]

برای تحقق جنایت نسل زدایی در حقوق بین الملل کیفری، جمع شدن دو عنصر مادی و روانی جنایت الزامی است و جمع شدن این دو رکن در محدوده ی مشخصی از یک ناحیه یا منطقه ی جغرافیایی، موجب به وقوع پیوستن جنایت نسل زدایی خواهد شد.

عنصر مادی نسل زدایی

برای تحقق نسل زدایی، نیازی به انقراض کامل یک گروه نیست. هر گاه یکی از اعمال پیش گفته با عنصر روانی لازم برای وقوع این جنایت همراه گردد، عنوان نسل زدایی بر آن صدق می نماید. [۶]

عنصر روانی نسل زدایی

برای محکوم نمودن یک فرد به جنایت نسل زدایی، باید ثابت شود که متهم قصدی خاص (dolus specialis) برای نابود کردن دست کم جزئی از یک گروه ملی، قومی، نژادی یا مذهبی به دلیل دارا بودن این ویژگی ها را داشته است. به عبارت دیگر لازم است اثبات شود که وی می دانسته یا می بایست می دانسته که عمل وی به نابودی تمام یا بخشی از گروه های تحت حمایت منتهی خواهد شد. [۷]

اینکه تعداد کشته شدگان در منطقه ی روهینگیا دقیقاً چه میزان است، در تحقق جنایت نسل زدایی تأثیری ندارد. زیرا بر اساس ماده ی (۶) اساسنامه ی دیوان بین المللی کیفری، «تفاوتی نمی کند که تعداد قربانیان نسل زدایی یک نفر یا بیشتر باشد، کافی ست این افراد به یک گروه ملی، قومی،
” برای محکوم نمودن یک فرد به جنایت نسل‌زدایی، باید ثابت شود که متهم قصدی خاص (dolus specialis) برای نابود کردن دست کم جزئی از یک گروه ملی، قومی، نژادی یا مذهبی به دلیل دارا بودن این ویژگی‌ها را داشته است. “
نژادی یا مذهبی خاص تعلق داشته و مرتکب، قصد نابودی کلی یا جزئی گروه مورد نظر را به دلیل برخورداری از این ویژگی ها داشته باشد.»

آیا کشتار مسلمانان میانمار، نسل کشی است؟

برای اثبات اینکه کشتار مسلمانان در منطقه ی روهینگیا، مصداق جنایت نسل کشی در حقوق بین الملل کیفری می باشد یا خیر، باید بررسی کنیم که آیا واقعیت های میانمار قابل تطبیق با اصول حقوقی ناظر بر جنایت نسل کشی هست یا خیر؟

۱. جامعه ی مسلمانان منطقه ی روهینگیا، بر طبق تعریفی که از یک گروه مذهبی آورده شد، مصداق قطعی یک گروه مذهبی هستند و تنها به دلیل برخورداری از این ویژگی، یعنی مسلمان بودن، مورد هجمه ی بوداییان افراطی قرار گرفته اند.

۲. کشتار مسلمانان روهینگیا، مصداق بند (الف)، ماده ی (۲) کنوانسیون ۱۹۴۸ جلوگیری و مجازات نسل زدایی است. در واقع عنصر مادی جنایت نسل زدایی در این موضوع دقیقاً محقق شده است. اینکه تعداد کشته شدگان در منطقه ی روهینگیا دقیقاً چه میزان است، در تحقق جنایت نسل زدایی تأثیری ندارد. «زیرا بر اساس ماده ی (۶) اساسنامه ی دیوان بین المللی کیفری، تفاوتی نمی کند که تعداد قربانیان نسل زدایی یک نفر یا بیشتر باشد، به شرط آنکه این افراد یک گروه ملی، قومی، نژادی یا مذهبی خاص تعلق داشته و مرتکب قصد نابودی کلی یا جزئی گروه مورد نظر را به دلیل برخورداری از این ویژگی ها داشته باشد.» [۸]

۳. در مورد عنصر روانی جنایت نسل زدایی که همان نیت و قصد خاص برای نابود کردن یک گروه مشخص می باشد نیز می توان گفت که بودایی های میانمار طی سالیان دور گذشته با انگیزه ی غصب ایالت راحنین که سکونت گاه تاریخی مسلمانان بوده است، به این منطقه مهاجرت کرده اند و با همکاری دولت، به کشتار و آواره کردن مسلمانان پرداخته اند. موج جدید کشتار مسلمانان این ایالت نیز با قصد و نیت از بین بردن مسلمانان و غصب این سرزمین صورت می گیرد. از این رو عنصر روانی جنایت نسل زدایی نیز در موضوع کشتار مسلمانان میانمار قابل تحقق است.

۴. دولت میانمار را نیز می توان به دلیل سکوت دولت و حتی در برخی موارد همکاری با بوداییان در جنایت برضد مسلمانان، براساس حقوق بین الملل کیفری
” ممنوعیت ارتکاب جنایت نسل‌زدایی، بنابر تصریح کنوانسیون 1948 جلوگیری و مجازات نسل‌زدایی، هم‌اکنون به بخشی از حقوق بین‌الملل عرفی تبدیل شده و قاعده‌ای آمره محسوب می‌شود. “
مسئول دانست. زیرا همان گونه که انجام فعل، با ویژگی های پیش گفته، موجب تحقق جنایت نسل زدایی می گردد، ترک فعل نیز موجب تحقق این جنایت می شود. «بر اساس حقوق بین الملل کیفری، نسل زدایی می تواند هم از طریق فعل و هم از طریق ترک فعل صورت پذیرد.» [۹] حمایت نکردن دولت از شهروندان خود و حتی همراهی با بوداییان در انجام این جنایت، مصداق بارز ترک فعل در تعریف یاد شده است. رئیس جمور میانمار «تین سین» به طور رسمی اعلام کرده است که جمعیت ۸۰۰ هزار نفری مسلمانان روهینگیا را قومیتی خارجی می داند که باید یا در اردوگاه های آوارگان متمرکز شوند و یا اخراج شوند.

با توجه به توضیحات یاد شده، می توان گفت که فرضیه ی مورد نظر این یادداشت، که کشتار مسلمانان منطقه ی روهینگیا، مصداق بارز نسل زدایی در حقوق بین الملل کیفری است، به اثبات می رسد و می توان ادعا کرد که کشتار مسلمانان در میانمار، مصداق بارز جنایت نسل زدایی در حقوق بین الملل کیفری است.

سخن آخر

همان طور که ذکر شد، جنایت نسل زدایی در ردیف جنایت های خاص بین المللی است و می بایست بر اساس حقوق بین الملل کیفری مورد تعقیب و پیگیری قرار گیرد. کشتار مسلمانان میانمار، بار دیگر نهادهای بین المللی حقوق بشر را در بوته ی آزمایشی مهم قرار داده است. آیا نهادهای بین المللی که داعیه دار حمایت از حقوق بشر و جان انسان ها هستند، خواهند توانست واکنش مناسبی در برابر این جنایت هولناک اتخاذ کنند یا باید مجدد شاهد داستان غم بار دیگری چون نسل کشی مسلمانان سربرنیتسا و سکوت سازمان های بین المللی باشیم؟


پی‌نوشت‌ها:

[۱]. نگاه کنید به: سایت خبری تابناک، هولوکاست واقعی مسلمانان در میانمار، ۲۵ تیر ۱۳۹۱

[۲]. Genocide

[۳]. کریانگ ساک کیتی شیایزری، حقوق بین‌الملل کیفری، ترجمه: بهنام یوسفیان، محمد اسماعیلی، تهران: انتشارات سمت، ۱۳۸۳، صص ۱۳۷ – ۱۳۹

[۴]. همان، ص ۱۴۲

[۵]. همان، ص ۱۳۹

[۶]. همان، ص ۱۴۴

[۷]. همان، صص ۱۴۴ – ۱۴۵

[۸]. همان، ص ۱۵۲

[۹]. همان، ص ۱۴۴

*سید اسماعیل یاسینی؛ کارشناسی ارشد رشته‌ی دیپلماسی و سازمان‌های بین‌المللی
Share/Save/Bookmark
مرجع : برهان